به نیازمندان کمک کنیم یا به زیارت برویم؟
امام صادق علیه السلام فرمود: حج دو نوع است: حج براى خدا و حج براى مردم؛ هرکه براى خدا حج کند، پاداش او بهشت است و هرکه براى مردم حج رود، در قیامت پاداش خود را باید از مردم بگیرد. (وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۷۶)
قصد قربت در حج
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در آخرین سفر حج خود، در آخرین سال عمر مبارکش، در حالى که در خانه کعبه را گرفته و رو به مردم نموده بود، درباره اهداف حجاج چنین فرمودند: زمانى مىرسد که ثروتمندان امتم براى تفریح، به حج مىروند و مردم عادى براى کسب و براى تجارت به حج مىروند و فقرایشان براى خودنمایى و کسب عنوان و اعتبار، به حج مىروند.
روزى که رسول خدا صلى الله علیه و آله این خبر را همرا به اخبار تلخ دیگرى بیان فرمود، نزدیکترین افراد در آن جمعیت انبوه، سلمان فارسى بود که همچنان از شنیدن این اخبار تعجب مىکرد، ولى هر جملهاى که سبب تعجب سلمان مىشد، پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مىفرمود: سوگند به خدایى که جانم در دست اوست، این حوادث در آینده واقع خواهد شد. (تفسیر المیزان، ج ۵، ص ۴۳۴)
امام صادق علیه السلام فرمود: حج دو نوع است: حج براى خدا و حج براى مردم؛ هرکه براى خدا حج کند، پاداش او بهشت است و هرکه براى مردم حج رود، در قیامت پاداش خود را باید از مردم بگیرد. (وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۷۶)
امام سجاد علیه السلام مىفرماید: کسى که در حج، هدفى جز خدا نداشته باشد و در فکر دیدن و شنیدن و ستایش مردم نباشد، حتماً خدا او را مىبخشد. (وافى، ج ۲، ص ۴۷)
بنابراین، باید سعى کنیم در نیتمان، جز انجام وظیفه الهى، قصد دیگرى نداشته باشیم وگرنه، هم عمل ما باطل مىشود و هم گناه کردهایم و علامت اخلاص این است که از مردم انتظار ستایش، نداشته باشیم.
و در این قسمت چند استفتاء در مورد حج:
سوال: آیا پولى که براى ثبت نام سفر حج پرداخت شده و سال خمسى بر آن گذشته و هنوز قرعه به نام او اصابت نکرده، مشمول خمس مى باشد؟
جواب: خیر، خمس ندارد.
آیه الله بهجت(ره)
سۆال :اگر مکلف فراموش کرد که براى حج تمتع مُحرم شود و یا به حکم وجوب آن جاهل بود و تنها پس از وقوف در عرفات یا مزدلفه، متوجه خطاى خود گشت، در این حال تکلیفش چیست؟
جواب :اگر در عرفات یادش آمد که مُحرم نشده است و یا حکم مسأله را دانست و توانست به مکه بازگردد و از آن جا مُحرم شود، واجب است که چنین کند و اگر به دلیل تنگى وقت یا عذرى دیگر نتوانست به مکه بازگردد، از همان جا که هست مُحرم شود و حجش صحیح است. همچنین اگر هنگام وقوف در مزدلفه به یاد آورد و یا حکم مسأله را دانست، از همان جا مُحرم شود، گرچه بتواند به مکه بازگردد و از آن جا مُحرم شود.
آیه الله سیستانی(دام ظله)
سۆال: به نظر شما ثواب کدام یک از موارد زیر بیشتر است؟ الف) کمک به نیازمندان و عمران آبادى محل ب) برای چندمین بار به سفرهاى زیارتى رفتن
جواب : سفر عمره و حج و زیارت ائمه خصوصاً امام حسین (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) ثواب بیشترى دارد مگر اینکه جان کسى در خطر باشد از نظر گرسنگى و غیر آن که در آن صورت باید او را نجات داد .
آیه الله گرامی(دام ظله)
منابع:
تبیان
پایگاه اطلاع رسانی مراجع عظام: بهجت(ره)، سیستانی(دام ظله)، گرامی(دام ظله)
کتاب حج ـ محسن قرائتی